Wist je dat Malawi koffie produceert? En niet zomaar koffie, want de smaak is fantastisch. We hopen dat het niet lang duurt voor Malawi in één adem genoemd wordt met bekendere koffielanden als Colombia en Ethiopië. Door de juiste keuzes te maken bij het kopen van koffie, kun je zelfs bijdragen aan het beschermen van het regenwoud in Malawi. We schrijven vaak over de redenen waarom een reis naar deze onbekende vakantiebestemming zo fantastisch is. Nu is het tijd om alle koffieliefhebbers nog een extra reden te geven naar Malawi te reizen!

Een verblijf bij de Ntchisi Forest Lodge begint met een versgemaakte ijsthee!

Malawi koffie producenten

Net als thee, werd de eerste koffie in Malawi gegroeid vanaf eind 19^e eeuw. Britse kolonisten startten een aantal grote plantages in het zuiden van het land. De werkers kregen nauwelijks betaald, waardoor weinig mensen de behoefte hadden hiermee door te gaan nadat Malawi onafhankelijk werd in 1964. De nieuwe overheid probeerde wel om koffieproductie te stimuleren, maar een ziekte in de planten in de jaren ’80 en ’90 bracht alles terug tot een minimum. Een paar grote organisaties hebben inmiddels een herstart gemaakt en ook vind je wat kleine koffieboeren in het land. Zij hebben helaas moeite om hun relatief beperkte oogst te exporteren of lokaal te verkopen.

Gelukkig verbetert de situatie, bijvoorbeeld rondom Ntchisi, op zo’n drie uur rijden van Malawi’s hoofdstad Lilongwe.

Ntchisi Forest Lodge

Om bij Ntchisi Forest Lodge te komen, rijd je een behoorlijk stuk over zandpaden waar in het regenseizoen alleen 4X4 fanaten blij van worden. Gelukkig staan er bordjes, want je kunt flink verdwalen op alle slingerweggetjes door de heuvels.

Net als je je begint af te vragen waar je aan begonnen bent, kom je bij Ntchisi Forest Lodge.

Wij verblijven graag in de Forest Cabin, een heerlijke privé accommodatie waar je compleet tot rust komt

Zoals de andere Forest Lodges in Malawi, is ook hier het hoofdgebouw neergezet om accommodatie te bieden aan mensen die werkten op de boomplantages. Inmiddels doet Malawi’s Ministerie van Bosbouw hier niet veel meer. De lodge is jaren terug in gebruik genomen voor toerisme en in 2019 in handen gekomen van The Commonage. Dit is onderdeel van een groter Duits bedrijf, dat in verschillende landen koffie koopt van kleine boeren. Alles met het oog op duurzaamheid.

Hiken in het regenwoud

Na een heerlijk ontbijt, zijn we het enige regenwoud van Malawi gaan verkennen. We deden een hike van een paar uur over smalle paadjes. We liepen door dichtbegroeide stukken met honderden tinten groen. Hier staan prachtige grote bomen, die vol zitten met vogels en zelfs de bijzondere Samango apen. Dit werd afgewisseld met uitzichtpunten, waar je zittend op een grote rots, kunt genieten van de glooiende heuvels in de verte.

Tijdens onze hike, zagen we aan de rand ook velden waar vroeger rijen eucalyptus- en dennenbomen hadden gestaan. Deze waren nu gekapt om plaats te maken voor inheemse bomen. Het team van Ntchisi Forest Lodge is betrokken bij het herstel en de bescherming van dit enige regenwoud van Malawi.

Samen met lokale boeren

Er lopen projecten om de gemeenschappen in deze omgeving, te leren over bosbrand preventie. Daarnaast zijn er afspraken gemaakt met lokale chiefs over het tegengaan van houtkap in het regenwoud.

Maar wat misschien nog wel het beste helpt om Ntchisi Forest te beschermen, is koffie. Het microklimaat blijkt hier namelijk enorm geschikt te zijn voor speciale soorten.

In 2010 startte Mr Benson hier als een van de eersten met het planten van koffiestruiken. Hij had deze van missionarissen gekregen, die hem aanraadden om zich aan te sluiten bij een grote koffie coöperatie uit noord Malawi. Die gaven advies over het groeien, oogsten en drogen van de koffiebonen, die zij vervolgens opkochten. Helaas betaalden ze heel slecht en meestal ook laat, waardoor Mr Benson en een handjevol collega koffieboeren, niet vooruit kwamen. Uit die coöperatie stappen, bood geen perspectief. Tot Martin en Tim van The Commonage in beeld kwamen.

Een van de speciale koffiesoorten die hier groeien, is Geisha

Nieuwsgierig naar Malawi koffie

In 2017 was Martin net een restaurant in Malawi’s hoofdstad Lilongwe begonnen, toen een onbekende Malawische man hem een ziplock zakje kwam brengen. Hierin zat koffie, van z’n eigen planten in de Ntchisi omgeving. Hij vroeg Martin of hij dit eens wilde proeven en of hij alsjeblieft het ziplock zakje daarna terug mocht hebben, want hij had er maar één.

Dit bleek heerlijke koffie te zijn en kort daarna besloot Martin uit nieuwsgierigheid het gebied te bezoeken. Hij zag al snel meer potentie in zowel de koffie als de mensen daar. Er werden afspraken gemaakt, zodat de boeren hun koffiebonen voortaan verkochten aan The Commonage. Niet alleen kregen ze nu direct betaald, ze kregen ook eindelijk een eerlijke prijs voor hun werk en hun product.

Hier geeft Martin uitleg over koffiebessen. Ook de vrouwen worden betrokken

Toen Martin de kans kreeg Ntchisi Forest Lodge over te nemen, maakte hij dit onderdeel van The Commonage. Nu is dit de basis van waaruit er gewerkt wordt met Mr Benson en zijn collega’s. De eerlijke prijzen en betere overdracht van kennis, zijn de reden dat hier inmiddels veertig boeren koffie verbouwen. Zij hebben samen met The Commonage een nieuwe coöperatie opgericht en deze blijft groeien. (Update: tijdens ons bezoek in augustus 2024 hoorden we dat er nu al 76 boeren zijn aangesloten en er meer op de wachtlijst staan!)

Koffie tour

We werden rondgeleid in de heuvels waar de koffiestruiken zo goed groeien. De temperatuur is hier perfect en het schijnt dat de wind vanaf de Indische Oceaan ook iets bijdraagt aan de koffiesmaak. Bovendien is de hoogte op 1400 meter boven zeeniveau ideaal. De enige uitdaging is de lange duur van het droge seizoen hier. Maar doordat The Commonage tegen 0% rente leningen verschaft aan de boeren om een irrigatiesysteem aan te leggen, krijgen ze jaarlijks toch een mooie oogst. Gelukkig is hier grondwater in overvloed!

Die droge maanden hebben wel weer als voordeel, dat de bessen van de koffiestruik buiten in de zon gedroogd kunnen worden. Door te experimenteren met drogen op de grond, in een net, met of zonder schil en voor of na het wassen, hoopt het team koffie van nog betere smaak en kwaliteit te krijgen.

Dilo in 2021 (links) en 2024 bij de koffiebessen die in de zon worden gedroogd

Wist je eigenlijk dat koffie een fruit is? Ik noemde net de bessen al, die je zo van de struik kunt eten. De koffie wordt uiteindelijk gemaakt van de pit, de boon, in de bes.

De bessen aan een struik worden niet allemaal tegelijk rijp. De beste koffie krijg je van de rode bessen, die hier handmatig worden geplukt. Op grote plantages in andere landen doen machines dit werk, waardoor je een mix van onrijpe, rijpe en overrijpe bessen hebt. Door hier alleen de beste bessen te selecteren, smaakt de Malawi koffie stukken beter!

Ntchisi Forest beschermd door Malawi koffie

Koffiestruiken hebben schaduw nodig, dus ze staan hier gewoon tussen allerlei inheemse boomsoorten. Geen kale vlaktes met mono-cultuur, maar echt als onderdeel van de natuur en het ecosysteem. De combinatie van verschillende bomen- en plantensoorten, zorgt voor een rijke bodem vol nutriënten. In het koffieveld direct naast het dorp, planten de mensen zoete aardappel en bonen tussen de koffiestruiken. Ook staan er guave en macademia bomen, plus een aantal inheemse ‘wilde’ soorten. Sinds alles zo door elkaar groeit, zijn de opbrengsten enorm gestegen.

Deze koffiestruik zit vol prachtige bessen

En dat is precies de manier om Ntchisi Forest te beschermen. Rondom het regenwoud wordt een brede bufferzone gecreëerd. Alle uitheemse bomen worden gekapt, zodat inheemse soorten kunnen herstellen. Dit proces wordt versneld, door ook zaailingen te planten. Overal tussendoor, komen de koffiestruiken. Doordat de boeren hun oogst en inkomen zien groeien, beschermen zij en hun families het regenwoud.

Bovendien zorgen al die bomen tussen de koffiestruiken voor voldoende dode takken die mensen kunnen gebruiken. Perfect in een land waar bomenkap voor brandhout en houtskool een enorme uitdaging is!

Duurzame koffie smaakt het best

De meeste koffiebonen worden na het drogen geëxporteerd naar Duitsland. Daar worden ze gebrand en verkocht. In Europa worden nu eenmaal de beste prijzen voor goede koffie betaald. Tijdens het branden, karameliseren de suikers in de koffiebonen. Hierdoor ontstaan aroma en smaak. De koffie is het lekkerst als hij binnen drie maanden na het branden, gemalen en gedronken wordt.

Sinds 2021 heeft The Commonage dankzij Tim een eigen brander bij Ntchisi Forest Lodge. Een deel van de bonen wordt nu ook in Malawi verkocht. En natuurlijk is dat de koffie die je in de lodge krijgt.

Hessel krijgt hier uitleg van Gift over het branden van de koffiebonen

Je kunt niet ontkennen dat het een heel speciaal gevoel is, om een heerlijke espresso of cappuccino te drinken op minder dan een halve kilometer van waar de koffie groeide, werd geplukt, droogde in de zon en gebrand is. Koffie van ‘farm to cup’ kan niet lekkerder en duurzamer dan hier!

Het oogstseizoen is van mid juni tot begin september. Laat het ons weten als je deze Malawi koffie beleving onderdeel wilt maken van je droomreis! Ook in de andere maanden is Ntchisi Forest Lodge ontzettend mooi om te bezoeken. Ze passen het ‘farm to table’ concept toe op zoveel mogelijk producten in de lodge. Zo krijg je er versgebakken brood met eigen jam en lokale groenten uit het seizoen. En hun beroemde affogato met espresso van eigen koffie en lokaal macademia ijs, is nog een extra reden om naar Ntchisi Forest Lodge te gaan!

Op dit bord staan de boeren die bepaalde producten leveren aan de lodge

Wil jij deze koffie ook proeven en bij de Ntchisi Forest Lodge verblijven? Bekijk dan de rondreis ”De ultieme Malawi beleving”