Een van de belangrijkste redenen dat mensen een reis naar Afrika maken, is om de wildlife te zien. Daarom schrijven wij een serie blogs over verschillende dieren die je op safari in Malawi kunt tegen komen. We delen niet alleen de wist-u-datjes, maar ook de bijzondere verhalen. Op social media vroegen we onze volgers met welk safari dier we moeten beginnen. De olifant kwam als favoriet uit de bus!
Weetjes over olifanten
De Afrikaanse olifant (Loxodonta africana) is het grootste landdier ter wereld. Een volwassen stier weegt gemiddeld 6000 kg en heeft een schofthoogte van ruim 3 meter. Het is een van de meest intelligente en sociale diersoorten. Olifanten voelen elkaars emoties en knuffelen om steun te bieden in moeilijke tijden. Dit doen ze vooral met hun slurf tijdens het maken van hele lage geruststellende geluiden.
Een olifant is geslachtsrijp vanaf ongeveer het twaalfde levensjaar. De puberende jongens worden dan uit de kudde gezet en sluiten zich dan vaak aan bij een volwassen stier die als rolmodel dient. De jonge meiden blijven hun hele leven bij hun moeder, tantes en zussen in de kudde. Hier helpen ze met de opvoeding van de jongste kalfjes. Ook al zijn ze geslachtsrijp, de matriarch (de vrouwlijke leider) staat meestal pas een paar jaar later toe dat ze gedekt worden. Waarschijnlijk krijgen ze deze bescherming om eerst wat verder door te groeien.
Een olifanten koe is ongeveer 22 maanden drachtig en zoogt haar kalf vervolgens voor 2 tot 4 jaar, waarna ze weer drachtig raakt. Na een paar maanden, drinken olifantenkalfjes bijna 12 liter melk per dag! Gelukkig voor de moeder, beginnen ze dan ook steeds meer vast plantenmateriaal te eten. Olifanten worden tussen de 50 en 65 jaar oud en brengen in hun leven zo’n 7 kleintjes op de wereld, die liefdevol door de hele familie verzorgd worden.
Conflicten met olifanten
De olifantenpopulatie in Malawi groeit behoorlijk. Dit is voor een groot deel te danken aan de organisatie African Parks, die sinds 2003 Majete Wildlife Reserve in beheer heeft. In 2015 kwamen daar ook Liwonde National Park en Nkhotakota Wildlife Reserve bij. De paar overgebleven olifanten in die parken kwamen regelmatig in conflict met de kleinschalige boeren in de omgeving. Olifanten plunderden de akkers, waardoor gezinnen zonder eten en inkomsten kwamen te zitten. Het gevolg is dat olifanten werden beschoten en dat er strikken werden uitgezet. Meestal veroorzaakte dit pijnlijke wonden waar veel olifanten langzaam aan stierven.
African Parks is de samenwerking met de overheid van Malawi aangegaan om zowel de natuur als de mensen te beschermen. Educatie speelt hierbij nog steeds een belangrijke rol. Daarnaast zijn ze in de buurt van Majete Wildlife Reserve een project gestart met bijenkasten rondom de landbouwgrond. Ondanks hun dikke huid, zijn olifanten heel gevoelig en ze zijn vooral verschrikkelijk bang om in hun slurf gestoken te worden. De aanwezigheid van bijen heeft conflicten met olifanten voor 80% doen afnemen. Daarnaast levert de honingverkoop extra inkomsten op voor de lokale boeren. Inmiddels loopt er bij Liwonde National Park een vergelijkbaar project met chilli pepers, wat de olifanten ook uit de buurt lijkt te houden.
Waar op safari in Malawi kun je olifanten zien?
Malawi kende ooit, net als de meeste Afrikaanse landen, enorme aantallen wildlife. Grote kuddes trokken over de vlaktes en door de bossen, maar helaas is hier door een groeiende bevolking een einde aan gekomen. In Malawi is natuurbescherming tegenwoordig gelukkig steeds meer een prioriteit en zijn een aantal gebieden inmiddels echt een voorbeeld voor andere landen. Niet overal staan hekken om de parken, vooral afhankelijk van de hoeveelheid mensen die er in dat deel van het land wonen. Dit betekent dat er vooral in het noorden van Malawi meer bewegingsvrijheid is voor de wildlife. Aan de westelijke grens ligt het spectaculaire Luangwa ecosysteem in Zambia. Hoe beter de natuurgebieden in het noorden van Malawi beschermd worden, hoe meer wildlife er vanuit Zambia de grens zal oversteken. Het gaat dan voornamelijk over Nyika National Park en Vwaza Marsh Wildlife Reserve. In die laatste worden regelmatig olifanten gespot, net als steeds meer andere dieren.
Iets verder naar het zuiden zitten er nu weer redelijk veel olifanten in Nkhotakota Wildlife Reserve, al maakt de begroeiing het lastig ze te vinden. In het enorm grote Kasungu National Park ligt de lodge aan een van de weinige drinkplaatsen, waardoor je met wat geluk ook olifanten kunt zien. In het Thuma Forest Reserve en het sinds kort ook beschermde aangrenzende Dedza-Salima Forest Reserve leven nog steeds olifanten in de heuvels, maar deze zijn heel verlegen en het moeilijk begaanbare terrein maakt spotten ook lastig. Veruit de beste plekken in Malawi om olifanten te zien, zijn Liwonde National Park en Majete Wildlife Reserve in de zuidelijke regio.
Een olifanten verhuizing die Malawi op de kaart zette
Het succesvolle beheer van Liwonde National Park en Majete Wildlife Reserve door African Parks, heeft er voor gezorgd dat beide plekken een gezonde olifantenpopulatie hebben. Er werden de laatste jaren zelfs zoveel kleintjes geboren, dat er olifanten verhuisd konden worden naar andere gebieden in Malawi. Het eerste project was meteen een van de grootste ooit over de hele wereld. Niet slecht voor zo’n klein land!
In Nkhotakota Wildlife Reserve leefden vroeger ongeveer 1500 olifanten, maar door jarenlange stroperij zaten er nog maar 100 toen African Parks in 2015 het management overnam. De eerste twee jaar werd er met man en macht gewerkt om samen met de omliggende dorpen de stropers te weren. Daarna werden er in totaal 486 olifanten uit Liwonde National Park en Majete Wildlife Reserve samen met een groot aantal andere wildlife soorten naar Nkhotakota Wildlife Reserve verhuisd. Tevens bracht African Parks een extra 34 olifanten uit Liwonde naar Nyika National Park. Deze succesvolle verhuizing van meer dan 500 olifanten is de geschiedenisboeken ingegaan!
Er ging eens een olifant op stap
Een van de jonge olifantenstieren voelde zich echter niet thuis in Nkhotakota en brak uit. Hij besloot naar het zuiden te lopen, richting zijn vorige thuis. Zijn tocht ging niet alleen door bossen en velden, maar ook langs dorpjes en akkers. Dit was een potentieel gevaar voor de lokale bevolking en voor hemzelf. Er werd besloten om het hekwerk van het Thuma Forest Reserve aan de noordkant plat te gooien en de olifant met een helikopter naar binnen te geleiden. En dat lukte, de olifant was voor nu in ieder geval veilig!
Het Thuma Forest Reserve in midden Malawi is al jaren onder beheer van de organisatie WAG: Wildlife Action Group. Je ontmoet zelden zulke harde werkers met een oneindige passie en liefde voor de natuur. Zij doen er werkelijk alles aan om de bush te herstellen en de overgebleven wildlife te beschermen. Met succes, want de aantallen nemen langzaam weer toe. In Thuma vind je vooral antilope soorten, maar ook buffels en zelfs olifanten. De uit Nkhotakota ontsnapte probleemjongere vond al snel zijn draai in Thuma, dus er hoefden geen vervolgplannen gemaakt te worden. Tegenwoordig hangt hij vaak gezellig rond in de buurt van het kamp en hij heeft zelfs een naam gekregen: Mr M.
Toekomst van olifanten in Malawi
Het is fantastisch hoe goed de olifanten en andere wildlife het doen in Liwonde National Park en Majete Wildlife Reserve, zodat deze plekken als het ware kunnen dienen als ‘’kwekerijen’’ voor andere parken. Zodra een plek goed beschermd wordt, groeien de dierenpopulaties van nature, maar hier kan jaren overheen gaan. Vooral als bepaalde soorten lokaal niet meer voorkomen!
Gelukkig heeft African Parks echt de bedoeling om het hele land en zelfs heel Afrika vooruit te helpen. De volgende stap is het verhuizen van 150 olifanten uit Liwonde naar Kasungu National Park. Met financiële steun uit onder andere Nederland beschermt de IFAW hier al jaren de natuur. Ze hebben ook hun eigen trainingskamp voor rangers en het aantal stropers is flink afgenomen. Nu is het er dus veilig genoeg om de overgebleven 80 olifanten in aantal bijna te verdrievoudigen.
Het lijkt er op dat olifanten in Malawi een mooie toekomst hebben. Ecotoerisme speelt hierin wel een cruciale rol. Die inkomsten dragen namelijk bij aan de bescherming van die grote vriendelijke reuzen en alle andere wildlife.
We kijken er naar uit om samen met jou op safari in Malawi op zoek te gaan naar olifanten!
Hier lees je meer over alle verschillende redenen om naar Malawi te reizen.
Wat ontzettend leuk om te lezen. Jeetje een olifant draagt 22 mnd. Dat is een hele poos.
Dank je wel! En dat is inderdaad een hele poos, maar blijkbaar is dat nodig om een baby van gemiddeld 120 kg te laten groeien!
Geweldig mooi verhaal en geeft echt een goed gevoel over hoe Malawi bezig is. Wat zou het toch top zijn, en vooral heel verdiend, als het ecotoerisme op gang gaat komen. Malawi en jullie hebben ons zoveel te bieden. Zet me op!!!
Dank je wel Colette, dat hopen wij ook!
En oh ja, volgende keer graag een blog over de buffel ?
Dank je wel voor de suggestie. Dat indrukwekkende dier komt ook op ons lijstje!
Olifanten verhuizen. Dat is een onderneming! Wat een prachtig verhaal dit. Olifanten spotten in Malawi… ? Het lijkt me geweldig. Maar ik wil heel graag aandacht voor mijn favoriet, de giraffe. Als ik jullie blog lees, krijg ik echt dat ‘Afrika-gevoel’.
Dank je wel Else!
Giraffen zijn ook een van onze favorieten, maar helaas nog op weinig plekken te vinden in Malawi. We hebben gehoord dat er later in het jaar een groep verhuisd gaat worden naar Liwonde National Park, dus ik ga er dan zeker ook een blog over schrijven!
Eindelijk tijd gehad om jullie mooie blog te lezen over de olifanten! Wat goed en wat fijn om te lezen hoe het met ze gaat, hoe de populatie is toegenomen en de inzet van African Parcs, wat een prachtig werk verrichten zij!!
Hoop ze ooit eens met eigen ogen te kunnen zien!
Ik ben natuurlijk erg benieuwd wat voor apensoorten er in Malawi voorkomen, dus zou het erg leuk vinden als jullie daar een blog over kunnen schrijven!
Haha die hadden we kunnen zien aankomen! Is goed, we gaan in de nabije toekomst ook zorgen voor een blog over apen!