Als je aan Afrika denkt, denk je aan de bijzondere wildlife. Wij schrijven een serie blogs over dieren die je op safari in Malawi kunt tegenkomen. Vandaag vertellen we je meer over de grootste kat van Afrika; de leeuw. We delen een aantal interessante feiten over dit bijzondere dier, maar leggen vooral ook uit hoe het er voor staat met de leeuwen in Malawi en waar je een kans maakt ze te zien.
Leeuwen zijn sociale katten
De leeuw (Panthera leo) is de enige katachtige ter wereld die in familiegroepen leeft. De brul van een mannetje kan tot 8 km ver gehoord worden, wat de concurrentie vaak al afschrikt. Denkt een andere leeuw toch dat hij kans maakt om het territorium over te nemen, dan wordt er heftig gevochten. Meestal blijven de leeuwinnen dan op afstand, maar soms besluiten ze hun leider te beschermen. De indringer druipt dan al snel af. De leeuwinnen doen dit om hun welpjes te beschermen. Als een nieuw mannetje namelijk de troep overneemt, bijt hij alle welpen jonger dan een jaar dood. Daardoor komen de leeuwinnen sneller weer in hun vruchtbare cyclus, zodat de dominante leeuw meteen zijn eigen genen kan verspreiden. Dit zorgt voor problemen in gebieden waar te vaak gewisseld wordt van mannetje, omdat dan te weinig welpen volwassen kunnen worden.
Strakke taakverdeling
De leeuwinnen zijn de jagers en weten perfect samen te werken. Hoe groter de troep, hoe groter de prooi die ze vangen. Wildebeesten, zebra’s en buffels zijn favoriet, maar in principe moeten alle dieren op hun hoede zijn. We hebben in Liwonde National Park bijvoorbeeld een troep leeuwen met een vers gevangen wrattenzwijn gezien. Dit is meer een snack dan een maaltijd voor ze, maar ze zullen een lekker stukje ham niet laten schieten!
Hoewel Koning Leeuw normaal niet bijdraagt aan de jacht, is hij wel de eerste die mag eten. Terwijl de dames liggen uit te hijgen van al het harde werk, kiest hij de lekkerste stukken uit voor zichzelf. Hij krijgt dus echt het leeuwendeel… Zijn enige taak is eigenlijk het beschermen van zijn familie en het territorium en zorgen dat er voldoende gepaard wordt. Dit is trouwens een hele onderneming bij leeuwen. Het gebeurt ongeveer elk half uur gedurende drie dagen achter elkaar. We hebben wel eens van een gids in een bush camp gehoord, dat een paartje leeuwen dit precies voor hun restaurant besloot te doen. Drie dagen lang moest iedereen daar dus uit de buurt blijven!
Waar op safari in Malawi kun je leeuwen spotten?
Leeuwen houden zich niet aan landsgrenzen, dus er worden met enige regelmaat alleenstaande mannetjes vanuit de Luangwa Valley in Zambia in noord-west Malawi waargenomen. In Kasungu National Park vinden de rangers bijvoorbeeld af en toe sporen. In Vwaza Marsh Wildlife Reserve en Nyika National Park worden leeuwen ook echt wel eens gezien of gehoord, al is het inmiddels alweer een paar jaar geleden. Het meest betrouwbare bewijs dat ze er zijn, komt echter van de onderzoeken die er met bewegingscamera’s worden uitgevoerd. De parken werken samen met organisaties als Lilongwe Wildlife Trust en Carnivore Research Malawi, om precies in kaart te brengen welke diersoorten er in de verschillende gebieden voorkomen. Deze kennis is cruciaal om zowel de natuur, als de lokale gemeenschappen te beschermen.
De grootste kans om leeuwen in Malawi te zien, heb je als je op safari gaat in Liwonde National Park of Majete Wildlife Reserve. Beide parken liggen in zuid Malawi en zijn in het beheer van de organisatie African Parks.
Leeuwen herintroductie in Malawi
Voordat African Parks het management van Majete Wildlife Reserve in 2003 overnam, waren de meeste dieren verdwenen. Er waren slechts nog een aantal antilopen over. De rest was ofwel gestroopt, of uitgeroeid vanwege de illegale ontbossing op grote schaal. Door het inzetten en trainen van meer rangers en samen te werken met omliggende gemeenschappen, wist African Parks de natuur een kans te geven zich te herstellen. Hier werd bij geholpen, door verschillende diersoorten weer terug te brengen naar Majete. Neushoorns werden het eerste jaar alweer terug verwelkomd en olifanten in 2006. Na lang plannen, werden er in 2012 ook de eerste vier leeuwen ingevlogen. Deze kwamen uit de Zuid Afrikaanse parken Pilanesberg en Madikwe. Wie ons al in Zuid Afrika kende, weet hoe graag we die eerste bezochten!
Ondanks perfecte constante begeleiding van een dierenarts en een ecoloog, overleed een van de leeuwinnen helaas aan hartfalen tijdens de vlucht. Toch was het een groot succes om voor het eerst sinds dertig jaar weer leeuwen in Majete te hebben!
De leeuwen populatie in Majete groeide, waardoor er in 2018 twee mannetjes leeuwen naar Liwonde National Park werden verhuisd. Het verhaal van Liwonde is vergelijkbaar met dat van Majete. Toen African Parks ook hier het management overnam in 2015, werden er vergelijkbare natuurbeschermingsprogramma’s opgezet. Na de eerste twee leeuwen in 2018, werden er in totaal nog twaalf extra leeuwen uit Zuid Afrika gehaald om de populaties in beide parken een boost te geven.
Om verschillende bloedlijnen beter te verdelen, werd er besloten om drie leeuwinnen die uit dezelfde troep kwamen en aan elkaar gerelateerd waren, op te splitsen. Twee gingen er naar Liwonde en de derde naar Majete, maar helaas was deze dame het daar niet mee eens. Ze brak een aantal keer uit, waarschijnlijk op zoek naar de andere twee. Uiteindelijk werd er besloten om ook haar naar Liwonde te brengen, waar ze al snel weer herenigd waren. Sinsdien heeft deze leeuwin geen uitbraak pogingen meer gedaan!
Hebben de leeuwen in Malawi humor?
Katten houden van kattenkwaad. En leeuwen blijkbaar ook! De manager van Liwonde National Park, Andrea Reid, woont daar midden in de natuur en komt rond het huis regelmatig allerlei wildlife tegen. Met wederzijds respect levert dit eigenlijk nooit problemen op. De leeuwen lijken echter alleen in de buurt van de woning te komen, als ze behoefte hebben aan een speeltje. Ze gaan altijd op zoek naar de tuinslang en scheuren die vervolgens in stukken. Het is best een klus om alles dan weer in de bush te gaan verzamelen!
Dr Amanda Salb, de dierenarts van de Wildlife Emergency Response Unit, vertelde ons dat ze een aantal jaar geleden heel vroeg in de ochtend al voor werk door de bush reden. Na wat koffie uit de thermosfles, stopten ze voor een plaspauze. Leeuwen blijven altijd in de buurt van hun eigen troep en sommige droegen een halsband, waardoor er via de satelliet gezien kon worden dat ze allemaal ver weg waren. De dierenarts was de enige dame in het gezelschap en besloot dus, tegen beter weten in, iets verder van de jeep af te gaan. Alle potentieel gevaarlijke dieren waren immers op hele andere plekken in het park. Ze had haar broek nog niet naar beneden, of ze sprong alweer overeind vanwege gegrom recht achter haar. Het bleken twee jongvolwassen leeuwen te zijn, die op ongeveer een jaar oud nog bij de troep zouden moeten blijven. Deze pubers hadden echter besloten een blokje om te gaan. Sinsdien blijven deze dierenarts en haar collega’s altijd maar bij de jeep… Hoe genant dat soms ook is, het is beter dan ruzie krijgen met Simba!
Heb jij ook al zo’n zin om in Malawi op safari te gaan?! Lees hier meer over de andere redenen om naar Malawi te reizen.
Wist je dat Dilo met een vriendin in Ghana, de online training Experience Africa; duurzaam & verantwoord heeft opgericht? Hier lees je zijn blog over leeuwen als toeristen attractie.
0 reacties